Hükümet adamları soyadı affı çıkarsın...
Tatil için çoluk çocuk Antalya'ya gidiyorsunuz. Kesenize uygun bir otel buldunuz. Rezervasyon yaptırmak üzere telefonu açtınız. Karşı taraftan neşeli bir genç kız sesi, gereken bilgileri vermeden önce soruyor:
"İsminizi alabilir miyim?"
"Tabii hanımefendi. İbrahim Ziker."
"Anlamadım!!"
"Ziker. Ziker."
"Terbiyesiz adam!" Çat! (Buradaki çat sözcüğü suratınıza kapanan telefonun efekti oluyor.)
İsminizin İbrahim Ziker olması şart değil. Sorulduğunda Abdullah Oyar da diyebilirdiniz Adem Kayar da. Şartları zorluyor, diye düşüneceğinizi bilmesem "Subay Sokar." ismini de örnek vereceğim.
Hepsinin telefon rehberlerinde yeri var.
Sokar soyadı ile yaşamak zor. Eşiniz doğum yaptı diyelim ve gürbüz bir oğlan getirdi dünyaya.. Bebeğe "Güçlü." adını vermek istiyorsunuz, veremezsiniz. Önce nüfus memuru karşı çıkar. Tartışma büyürse o soyadına uygun bir eylem yapmaya kalkar.
Telefon numaralarını veremeyeceğim ama Bursa telefon rehberinden adı tespit edilen Mümin Abaza ile Manisa'dan Yunus Gay'in bir otobüs yolculuğu sırasında yan yana koltuklara düştüğünü varsayalım. Yol uzun. Sohbet kaçınılmaz. Doğal olarak tanışıyorlar:
"Efendim ben Yunus Gay."
"Memnun oldum ben de Mümin Abaza."
"Yaaa! Öyle mi?"
Bizde yalan yok! Şu kısacık diyalogdan mânâ çıkar bakalım. Bunun tersi de olabilir. Kendini önce Bay Abaza tanıtır. Öbürü de adını soyadını söyler. Artık o yolculuğun selameti için muavini bu ikilinin arasına oturtmaktan başka çare kalmaz.
Hele bir de Muğla'dan Alkin Azgın isimli bey arka koltukta oturuyorsa seyreyleyin gümbürtüyü. Bu isimleri kafadan sallamıyorum.
Bizim Aytekin internet kurdu ya! Girmiş Yahoo'ya. Oradan bir site bellemiş. Meraklısı telefon rehberlerini tarayıp garip isim ve soyadlarını biriktiriyor. Üstelik listeliyor.
Aytekin ustam oradan bulup çıkarmış.
Edirne'den Zehra Eşekcambazı, İstanbul'dan Yusuf Ziya Salakoğlu ve İzzet Angut, İçel'den Duran Tekerlek, Maraş'tan Döndü Yuvarlak, Bursa'dan Coşkun Aptal bu listlistenin seçmeleri.
Üstelik bazı durumlarda tehlike yaratan isimler ile panzehirleri yan yana. Yani listeyi yapan kimse çareyi de yanına kaydetmiş. Kerem ile Aslı gibi Tahir ile Zühre gibi unutulmaz ikililer çıkmış ortaya..
Tekirdağ'dan Gülsen Motor ile Urfa'dan Hacı Benzin. Gülsen Hanım rehberleri biraz karıştırırsa Kurşunsuz benzin ile Motorin soyadlısını bile bulur.
Konya'dan Abdurrahman Kıllı'nın panzehiri Afyon'dan Nurettin Tüysüz.
Bir de asla isimleri yan yana getirilemeyecek olanlar var. Temsil Kocaeli'den Fahrettin Kalkmaz ile Bartın'dan Mehmet Kaldırır. Konya'dan Cafer Yalar ile Ankara'dan Kurban Yalama.
"Olur. O zaman size Mersin'den Ahmet Ali Emici'yi takdim edeyim.."
Tövbeler olsun kendim uydurmuyorum. Hepsinin şehir telefon rehberlerinde ve de internette yeri var.
Kimi de yeryüzünde sözcük kalmamış gibi organları soyadı diye almış. Münevver Göbek, Münire Meme, Şükriye Memeli, Havva Kalça gibi.
Bununla yetinmeyip seçtiği organ üzerine ayrıntı verenleri de görebilirsiniz. İzmir'den Aytekin Kıllıbacak ile Makbule Kıllıbaldır gibi.
Kimi de uygun bir aile ismi bulamayınca öyle ciğer, dalak, böbrek gibi rastgele organ seçmemiş. Söylemesi ayıptır doğrudan doğruya edep yerlerinden isim derlemiş. Osmaniye'den Mehmet Taşak, Kilis'ten Ali Anüs gibi. Bir de İstanbul'dan Sultan Kıç var zabıtlara giren. Yine İstanbul'dan Fevzi Zik beyefendiyi saygıyla anıyoruz. Ancak nüfus memuru kaydın düşerken (z) harfini tercih ettiğinden son anda kurtulmuş.
Lakin Antalya'dan Bahriye Kuku ile Diyarbakır'dan Mahmut Pipi onun kadar şanslı olamamışlar.
Sıra üçlemelerde. Kaderin telefon rehberlerinde buluşturduğu muhteşem ikililer yetmiyor, bir de üçlemeler görüyorum. İzmir'den Naime Gösterir, İstanbul'dan Nadir Verir ile Antalya'dan H. İbrahim Gömer. Üçü başlı başına bir ekip. Allah aralarına düşürmesin..
Rehberden isim tararken; Urfa'dan Cemal Delik ile Ardahan'dan Ramazan Deşik isimlerine bakıyorum da halime bin kere şükrediyorum.
Türkiye "Soyadı Kanunu" çıkarıldıktan sonra kendine özgü bir serüven geçirdi. İzansız veya bezgin nüfus memurlarının azizlikleri şimdi kütüklerde. Ayyaş takımından, hergele meşrepli, fırlama dediğimiz insanların da eline kalem verilip isim yazdırıldı.
Osmanlı'dan yüzde 96'sı okur yazar olmayan bir teba devralan cumhuriyet için bu kusur kaçınılmazdı.
Öyle miskinler çıkmış ki bu isim yazıcılar içinden, şöyle iki münasip kelime arama zahmetine bile girmemişler. İstanbul'dan Menemine Cart ile Cafer Cırt, Kayseri'den Burhanettin Curt, Kocaeli'den Döndü Cort, Konya'dan Mesto Kart, Sakarya'dan Fedakâr Pat, Isparta'dan Şaban Küt. (Arasam bir Zart soyadı mutlaka bulurdum.)
Kaynak: Selahattin Duman
Birkaç küçük örnek de benim bizzat karşılaştıklarım;
Pembe Don,
Papağan Kuş,
Yosma Motor,
Ördek Kalkandelen
Hanım Hanım
Diş Hekimi Oya Bilir
Kadın Doğum Hastalıkları Uzmanı Dr. Kaya Bilir
Dr. Maşallah Yumuşak
Sevgiyle Kalın.
--
Prof.Dr. Mustafa Asım ŞAFAK,
Yakın Doğu Üniversitesi Tıp Fakültesi
Cerrahi Tıp Bilimleri Bölüm Başkanı
KBB Anabilim Dalı Başkanı
NEMJ Baş Editör
Lefkoşa, KKTC
Mobile Phone KKTC: 0 542 877 55 66
ŞAFAK MA, MD.
Professor of Otorhinolaryngology
Head of Otorhinolaryngology Department
President of Surgical Science Division
Near East University, Faculty of Medicine
Chief Editor of Near East Medical Journal
GSM: TRNC +90 542 877 55 66